Mondverzorging toen en nu: wat deden we vroeger om onze tanden schoon te houden?

Mondverzorging toen en nu: wat deden we vroeger om onze tanden schoon te houden?

In deze blog duiken we in de geschiedenis van mondverzorging. Je ontdekt hoe mensen duizenden jaren geleden hun gebit onderhielden, wat ze gebruikten in plaats van tandpasta, en hoe de tandenborstel is geëvolueerd. Tandenpoetsen vroeger was misschien niet zo comfortabel als nu, maar wel het begin van wat we nu zien als goede mondverzorging.

Mondverzorging vroeger: creatief maar soms schadelijk

De mondverzorging vroeger zag er natuurlijk heel anders uit. Maar ook toen waren mensen al bezig met frisse adem en schone tanden. Er waren nog geen tandpasta’s of tandenborstels zoals we die nu kennen, dus werd er gebruikgemaakt van alles wat voorhanden was.

Een paar voorbeelden van hoe mensen vroeger hun tanden verzorgden:

• Egypte (rond 3000 v.C.)
  Tandpoeders van as, verbrande eierschalen, mirre en gemalen schelpen. Ze konden helpen bij het verwijderen van tandplak, maar waren vaak té schurend voor het tandglazuur.
• Romeinen
  In de Romeinse tijd werd er veel waarde gehecht aan persoonlijke hygiëne, ook aan schone tanden. Sommige bronnen vermelden dat urine – vanwege het ammoniakgehalte – werd gebruikt als middel om tanden witter te maken. Dit klinkt bizar, en dat was het waarschijnlijk ook. Urine werd vooral ingezet als schoonmaakmiddel voor kleding, niet als standaard mondverzorgingsproduct. Het gebruik ervan in de mond was eerder een uitzondering dan de norm.
• China en India
  Daar gebruikten mensen takjes van de arak- of neemboom als natuurlijke tandenborstels. Deze ‘chewing sticks’ werkten verrassend goed, al waren ze minder comfortabel dan moderne borstels.
• Europa in de middeleeuwen
  Zout, houtskool, kruidenmengsels en puimsteen waren toen populaire poetsmiddelen. Niet altijd veilig voor je glazuur, maar mensen deden in elk geval hun best.

Dus ja, tandenpoetsen vroeger ging wat ruwer, maar het doel was hetzelfde: een schoon gebit.

De geschiedenis van de tandenborstel: van takje tot slimme technologie

De geschiedenis van de tandenborstel is best indrukwekkend. Van simpele twijgjes tot slimme AI-borstels: we zijn een heel eind gekomen.

• Lang geleden: In Babylonië en Egypte gebruikten mensen al takjes met gespleten uiteinde als poetsmiddel.
• 15e eeuw (China): De eerste tandenborstel met handvat en borstelkop werd daar uitgevonden. Gemaakt van bamboe en varkenshaar.
• 18e eeuw (Engeland): William Addis ontwikkelde een herbruikbare borstel met dierenharen. Dit werd het begin van de tandenborstel zoals we die nu kennen.
• 1938: Nylon verving dierlijke haren – veel hygiënischer.
• Vanaf 1960: De elektrische tandenborstel kwam op de markt.
• 21e eeuw: Slimme borstels met AI, apps en druksensoren helpen je poetsroutine verbeteren.

De tandenborstel door de jaren heen is dus flink veranderd. Van een kauwtakje tot een poetsassistent met sensoren.

Van primitief naar professioneel: zo verzorg je vandaag je gebit

Gelukkig hoef je geen houtas of urine meer te gebruiken voor schone tanden. Dankzij moderne mondverzorging kun je je gebit op een comfortabele en effectieve manier schoonhouden.

Vier onmisbare producten voor vandaag:

1. Elektrische tandenborstel
   Denk aan de Oral-B iO 5 of iO 6. Met microtrillingen, druksensoren en een app die je helpt poetsen.
2. Flosdraad en ragers
   TePe interdentale ragers of Oral-B flosdraad zijn ideaal voor tussen je tanden – en een stuk hygiënischer dan houten prikkers van vroeger.
3. Tandpasta met fluoride
   Kies voor Vitis Anticaries of Oral-B Pro-Expert. Fluoride versterkt je glazuur en beschermt tegen gaatjes.
4. Mondspoeling
   Listerine Total Care of Vitis Gingival zorgen voor een frisse adem én gezond tandvlees.

Slimme gewoonten voor een gezond gebit

 Met deze simpele tips houd je je mond in topvorm:

• Poets twee keer per dag, twee minuten per keer
• Vervang je tandenborstel of opzetborstel elke drie maanden
• Gebruik elke dag flosdraad of ragers
• Beperk suiker en zure snacks – die tasten je glazuur aan
• Ga twee keer per jaar naar de tandarts of mondhygiënist

Wat gebruikten mensen vroeger in plaats van tandpasta?

In plaats van tandpasta gebruikten mensen vroeger houtas, fijngemalen eierschalen, zout, steenkoolpoeder of kruiden. In India werd bijvoorbeeld siwak gebruikt – een takje van de arakboom met natuurlijke reinigende stoffen. Deze middelen hielpen bij het verwijderen van tandplak, maar waren vaak wat grover en minder veilig dan moderne tandpasta met fluoride.

Hadden mensen vroeger tandenborstels?

Niet zoals wij ze kennen. Voor de uitvinding van de tandenborstel met handvat, gebruikten mensen kauwtakjes of hun vingers, eventueel met een beetje schurend poeder. De eerste echte tandenborstel werd pas in de 15e eeuw in China uitgevonden. Dat was het begin van de geschiedenis van de tandenborstel zoals we die vandaag kennen.

Poetsten mensen vroeger ook twee keer per dag?

Nee, vaste routines zoals we die nu kennen bestonden nog niet. Maar in veel culturen maakten mensen ’s ochtends hun mond schoon met water, kruiden of takjes. In sommige regio’s gebeurde dat zelfs meerdere keren per dag. Hoe vaak en hoe grondig er gepoetst werd, hing sterk af van tijd en plek.

Waarom hadden onze voorouders soms gezondere tanden dan wij?

Dat komt vooral door hun voeding. Vroeger werd er nauwelijks suiker gegeten en at men vooral onbewerkt voedsel. Dat was veel minder schadelijk voor het gebit. Bovendien moest er vaker op hard voedsel worden gekauwd, wat hielp bij het verwijderen van tandplak. Toch zien we bij archeologische vondsten ook veel tandsteen, gaatjes en ontstekingen. Mondverzorging vroeger werkte soms, maar had ook zijn beperkingen.

Conclusie: wat we kunnen leren van vroeger – en wat jij nú kunt doen

Of het nou ging om takjes, zout of puimsteen – mensen deden wat ze konden.

Ze legden de basis voor de mondverzorging die we nu kennen. De geschiedenis van mondverzorging laat zien dat we vandaag de dag veel meer kennis, comfort en technologie tot onze beschikking hebben.

En zeg nou zelf: tandenpoetsen met een slimme elektrische tandenborstel is toch net even fijner dan een takje uit een boom?